عسلویه چگونه دوباره زنده شد؟

میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد. سهم ایران از ۹۷۰۰ کیلومتر مربع وسعت این میدان گازی، ۳۷۰۰ کیلومتر مربع است .

طبق مقررات بین المللی، هر دو کشور می توانند به اندازه توان  خود از این میدان مشترک برداشت کنند که همواره قطر در طول سالیان گذشته در برداشت از این میدان، جلوتر از ایران بوده است.

قطر ۱۰ سال زودتر از ایران کار برداشت از این میدان گازی را شروع کرده است که برداشت کلی این کشور حدود ۲ هزار میلیارد متر مکعب و برداشت ایران چیزی حدود هزار میلیارد متر مکعب بوده است. در واقع ایران نصف قطر از  پارس جنوبی برداشت کرده است.

تولید چشمگیر قطر و از دست رفتن فرصت تولید همیشه برای ایران دغدغه بوده است  و البته پر واضح است که تحریم ها و از طرفی سو مدیریت در کشور، سرعت توسعه تجهیزات پارس جنوبی را کم کرده بود.

پیش از روی کار آمدن دولت نهم، بهره برداری از فازهای یک تا ۵ پارس جنوبی، آغاز فعالیت اجرایی فازهای ۶ تا ۱۰، ۱۲، ۱۷ و ۱۸، عقد قرارداد فازهای ۱۳، ۱۱، و ۱۴ و مناقصه فازهای ۱۵،۱۶، ۱۹ و ۲۰ صورت گرفت.

دولت نهم پارس جنوبی را با بهره برداری از ۵ فاز و تولید روزانه ۱۴۰ میلیون متر مکعب گاز تحویل گرفت که در کنار آن نیز فازهای ۷ و ۸ پیشرفت ۷۱ درصدی و فازهای ۹ و ۱۰ پیشرفت ۵ درصدی داشتند. از طرفی هم رقیب ما در آن سوی دریا حدود ۱۵۰ میلیون متر مکعب تولید داشت.

پس از روی کار آمدن دولت نهم، اجرای طرح های در حال اجرا  با تاخیر های فراوانی همراه شد و از طرفی هم توسعه دیگر فازها با فشار های بین المللی و انصراف شرکت های خارجی مواجه شد. در کنار تاخیرها و کم شدن سرعت توسعه این فازها، به طور طبیعی میلیاردها دلار هزینه کم کاری به کشور تحمیل شد و از طرفی در هم آن سوی مرز ایران، قطر در حال برداشت چند برابری گاز این میدان مشترک بود.

عدم توانایی جذب سرمایه گذاران خارجی، عدم توانایی شرکت های داخلی، نبود منابع مالی و تجهیزات مورد نیاز و دانش کم فنی در کنار فشار های بین المللی و فسخ قرارداد ها از سوی شرکت های توتال، شل و رسپول، پارس جنوبی را نیمه تعطیل کرده بود. { به گفته همایون مددی، عضو هیات مدیره انجمن سازندگان صنعت نفت، حدود ۱۸۰ هزار نفر در فازهای مختلف پارس جنوبی  فعال بودند که دولت نهم  ۹۰ درصد کاهش پیدا کرد.}

در آن زمان کشور قطر برای سرمایه گذاری در این میدان گازی ۷۰ میلیارد دلار اختصاص می دهد و ایران ۱۰ میلیارد دلار که پرداخت آن هم هر روز با مشکل جدیدی رو به رو می شد.

فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی که قرار بود در سال ۸۷ وارد مدار تولید شود، به دلیل نبود چاه های دریایی، غیر قابل استفاده، و بهره برداری از آن با مشکل بزرگ مواجه شده بود. اما با این حال مسولان در دولت نهم در اقدامی تبلیغاتی و نمادین و خوراک گرفتن از فازهای ۶  تا ۸، فازهای ۹ و ۱۰ را افتتاح کردند. { آماده نشدن به موقع چاه ها روزانه پنج میلیون یورو ضرر به کشور تحمیل کرد}

دولت یازدهم پارس جنوبی را در سال ۹۲ با تولید روزانه ۲۸۰ میلیون متر مکعب تحویل گرفت در حالی که همزمان قطر ۶۰۰ میلیون متر مکعب از این میدان گاز تولید می کرد.

با این وضعیت بحرانی که قطر دو برابر ایران از این میدان گازی برداشت می کرد،  وزارت نفت دولت روحانی با وجود تحریم های باقی مانده از دولت های نهم و دهم تصمیم گرفت در سال ۱۳۹۲، پنج فاز ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ که نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند، در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند که تاکنون بخش زیادی ار آنها به بهره برداری رسیده است. پس از راه اندازی کامل فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶ و بخش هایی از ۱۷ و ۱۸، اکنون توسعه فازهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ در اولویت قرار گرفته است.

افزایش تولید ایران از پارس جنوبی از سال ۹۳ تا به امروز چشمگیر بوده است. میزان افزایش تولید در سال ۹۳ با سرعت توسعه فازها، نزدیک به ۱۰۵ میلیون متر مکعب، در سال ۹۴، حدود ۵۷ میلیون متر مکعب و در سال ۹۵ بیش از ۱۴۰ میلیون متر مکعب رشد کرد و هر روز به میزان تولید قطر نزدیک تر می شد.

روحانی چند روز پیش با سفر به عسلویه، تیر آخر را در رقابت با قطر پرتاب کرد و با افتتاح فازهای ١٧، ١٨، ١٩، ٢٠ و ٢١ پارس جنوبی و فاز یک طرح توسعه برداشت و تولید از لایه های نفتی میدان مشترک پارس جنوبی، میزان تولید را پس از سال ها عقب ماندگی، با تولید روزانه ۷۵۷ میلیون متر مکعب به قطر برساند.